Met Brené Brown Verlangen naar Verbinding
Ik begin voor de vijfde keer helemaal opnieuw; het schrijven lukt niet goed. Mijn gedachten dwalen af naar de slachtoffers van de gruwelijke aanslag in Christchurch, Nieuw-Zeeland: 49 mensen uit het leven gerukt en 48 verwond tijdens het vrijdaggebed – in game modus en live op facebook … Waarom zij? Omdat ze moslim zijn. En omdat de daders ervan overtuigd zijn dat we in oorlog zijn met elkaar, en dat het hun opdracht is om daar hun deel in op te nemen … 49 families blijven achter met een lege plek aan tafel en een gat in hun hart.
Het gebed – of de meditatie – is bij uitstek het moment dat we ons even losmaken uit de drukke mallemolen en het gevoel van verbondenheid met al wat leeft, toelaten. Het is het moment dat we ons openen voor het bewustzijn van de eenheid van al wat is. Net dan aanvallen getuigt van een ontmenselijking waar geen woorden voor zijn … Als ik dan de racistische commentaren lees van mensen hier bij ons die dansen op het graf van de slachtoffers, dan zakt de moed mij in de schoenen. Hoe ver zijn we als samenleving verwijderd van dat bewustzijn dat we allen in wezen horen bij elkaar, één in ons mens-zijn?
POLARISERING OF SAMENHORIGHEID
Hoe creëren we in een context van groeiende diversiteit een weg voorbij de polarisatie en de angst terug naar samenhorigheid? Samenhorigheid betekent letterlijk het gevoel samen of bij elkaar te horen, ook al ben je verschillend of kijk je door een andere bril naar de wereld om je heen. Brené Brown (Verlangen naar Verbinding, 2018) deed onderzoek naar wat het betekent om erbij te horen in een tijd van toenemende polarisatie.
Ze omschrijft ‘erbij horen’ als het aangeboren menselijk verlangen om deel uit te maken van een groter geheel. Ze vroeg aan mensen wat ze belangrijk vonden in verband met ‘erbij horen’ en ontdekte een interessante dualiteit: we willen deel van iets uitmaken – echte verbondenheid met anderen ervaren – maar niet ten koste van onze authenticiteit, vrijheid of macht. De verbondenheid moet écht zijn, niet voorwaardelijk of nep of iets waar constant over onderhandeld moet worden. Het gevoel erbij te horen hangt sterk af van de aanvaarding door de ander, en dat maakt ons heel kwetsbaar …
DE MEERDERHEID IS NIET LANGER EIGENAAR VAN DE NORM
Net hierin worden we in onze superdiverse bedrijven, scholen en organisaties uitgedaagd. Het gevoel er op een authentieke manier bij te kunnen horen, staat onder druk. Ook voor zij die zich tot voor kort konden laven aan de illusie de ‘norm’ te zijn en er dus automatisch bij te horen. De meerderheid is niet langer eigenaar van de norm. Dat is een nieuwe realiteit … voor veel mensen schokkend en oncomfortabel. Deze uitdaging brengt stress en angst naar boven. Zoveel mensen voelen zich door diversiteit extreem onder druk staan … en met groeiende verbetenheid gaan ze in verzet tegen een realiteit die zich ongewenst aan hen opdringt.
In een samenleving waarin de norm zo uitdrukkelijk in vraag gesteld wordt, voelen we ons minder gemakkelijk gezien in wie we werkelijk zijn. In deze dynamiek gaan mensen vechten voor erkenning en waardering, die er in veel gevallen niet komt. Daardoor krijgen ze meer last van energieverlies, gaan ze twijfelen aan zichzelf en vinden ze niet de kracht en de zelfsturing om op een constructieve manier met de situatie om te gaan. Superdiversiteit duwt mensen naar de grenzen van hun veerkracht, waar hun natuurlijke weerstand tegen stress het begeeft.
NAAR EEN NIEUW GEVOEL VAN VERBONDENHEID
Hoe creëren we in deze context een nieuw gevoel van verbondenheid? Tijdens het onderwijslabo op 3 mei 2019 onderzoeken we samen met directeurs, beleidsmedewerkers en zorgcoördinatoren welk schoolklimaat de veerkracht van het team opnieuw doet groeien.
Mijn belangrijkste pleidooi is dat scholen – maar ook bedrijven en organisaties – in een tijd van superdiversiteit nood hebben aan een integraal Diversiteit & Inclusiebeleid. Wanneer we het aan de individuele leerkracht, leerling of ouder overlaten om dit spanningsveld op te lossen, komt de draagkracht van mensen te zeer in het gedrang.
TIPS
Hier zijn alvast een paar tips om in je school aan de slag te gaan.
- BENOEM SUPERDIVERSITEIT ALS HET NIEUWE NORMAAL. Het is belangrijk om duidelijkheid te creëren: het grotere geheel waar we zo graag willen bij horen, zal een meerstemmig geheel zijn. Het is niet anders. Hoe sneller iedereen beseft dat dit de nieuwe werkelijkheid is waartoe we ons moeten verhouden, hoe beter.
- CREËER DIALOOG EN PARTICIPATIE op alle niveaus en in alle geledingen van de organisatie. Het is belangrijk dat iedereen mee kan bepalen hoe we, in al onze verscheidenheid, samen school zullen maken. Wat betekent het in die nieuwe werkelijkheid om ‘erbij te horen’ op een authentieke manier? Die vraag kunnen we alleen samen beantwoorden.
- KIES VOOR EEN OPLOSSINGSGERICHTE BENADERING met de focus op een gedeeld doel. Blijf weg van ideologische stellingname. Discussies over wie zich moet aanpassen aan wie, zijn niet productief. Verleg de focus in het gesprek van gelijk krijgen naar een oplossing vinden en onderhandel. We moeten op zoek naar een modus operandi die voor iedereen werkt.
- NEEM DIVERSITEIT & INCLUSIE OP ALS PIJLER IN JE BELEID. Je kan het niet aan het toeval overlaten hoe mensen hun weg vinden in de complexiteit van een superdiverse school. Je medewerkers hebben de ruggensteun nodig die een doordacht en pragmatisch Diversiteit & Inclusiebeleid hen kan bieden.
Samen met mijn partner in het onderwijslabo, Anja Copejans, nodig ik je graag uit om op 3 mei verder met deze tips aan de slag te gaan. Voor meer info en inschrijvingen klik je door naar de event pagina .
METEEN STARTEN ?
Op 4 april kan je in de Diversiteitsacademie STARTEN MET DUURZAAM DIVERSITEIT & INCLUSIEBELEID. Hoe evolueer je van ad hoc initiatieven rond omgaan met verschillen naar een écht duurzaam beleid? Deze workshop is voor leidinggevenden en HR-medewerkers die betere slaagkansen willen voor hun inspanningen rond Diversiteit & Inclusie. Je krijgt tools en handvaten voor een succesvolle start en gaat op het einde van de dag naar huis met een actieplan op maat.